Czym są rozdzielnice?

Rozdzielnice stanowią grupę urządzeń elektroenergetycznych pełniącą funkcję zespołu urządzeń rozdzielczych, zabezpieczeniowych, pomiarowych, sterowniczych i innych elementów umieszczonych w specjalnej obudowie. Oprócz tych urządzeń wewnątrz obudowy znajdują się np. szyny zbiorcze, połączenia elektryczne, elementy izolacyjne oraz osłony. Głównym zadaniem takiej konstrukcji jest rozdział energii elektrycznej, a także łączenie i zabezpieczenie linii obwodów elektrycznych. Jednym z rodzajów rozdzielnic są rozdzielnice średniego napięcia.

Charakterystyka rozdzielnic SN

Rozdzielnice SN, czyli rozdzielnice średniego napięcia są to takie urządzenia, których napięcie znamionowe według normy IEC 62271-200 wynosi od 1 kV do 52 kV. Natomiast w praktyce najczęściej można się spotkać z napięciem znamionowym 7,2 kV, 12 kV, 17,5 kV, 24 kV, 36 kV. Rozdzielnice średniego napięcia przeznaczone są przesyłu i rozdziału energii elektrycznej oraz zasilania i zabezpieczenia urządzeń elektrycznych przed skutkami zwarć i przeciążeń. Do zadań rozdzielnic SN należy również zasilanie sieci niskiego napięcia poprzez transformatory SN/nN. Średnie napięcie może być wykorzystywane również bezpośrednio do zasilania maszyn elektrycznych dużej mocy, a także kolejowych linii trakcyjnych.

Parametry znamionowe rozdzielnic średniego napięcia

Do podstawowych parametrów znamionowych rozdzielnicy SN należą:

  • Ur [kV] – napięcie znamionowe,
  • Ir [A] – prąd znamionowy ciągły,
  • Ik (1s lub 3s) [kA/s] – prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany,
  • Ip [kA] – 2,5x Ik dla częstotliwości sieci 50 Hz – prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany,
  • IA [kA/s] – odporność na działanie łuku wewnętrznego,
  • klasa IAC (Internal Arc Classification) – odporność stron obudowy na zwarcie [AF; AFL; AFLR], F- front, L-boki, R- tył,
  • stopień ochrony IP / IK:
    • IP – ochrona przed ciałami stałymi i wnikaniem wody,
    • IK – ochrona przed uderzeniami mechanicznymi,
  • kategoria ciągłości pracy LSC (Loss of Service Continuity), [LSC1; LSC2; LSC2A; LSC2B],
  • klasa przegród [PM, PI]:
    • PM – przegrody metalowe,
    • PI – przegrody izolacyjne.

Parametry rozdzielnic SN dobierane są zgodnie z normą PN-EN IEC 62271-200:2022-02 „Wysokonapięciowa aparatura rozdzielcza i sterownicza. Część 200: Rozdzielnice prądu przemiennego w osłonach metalowych na napięcie znamionowe powyżej 1 kV do 52 kV włącznie”.

Typy pól rozdzielnic średniego napięcia

Rozdzielnice SN składają się z różnych typów pól (torów prądowych przeznaczonych do wykonywania określonych zadań). Wyróżnić można m.in.:

  • pola liniowe – łączące linie elektroenergetyczne z szynami zbiorczymi,
  • pola wyłącznikowe – łączące i zabezpieczające linie, sieci, transformatory itd.
  • pola transformatorowe – łączące uzwojenia transformatora z szynami zbiorczymi,
  • pola pomiarowe – zawierające odłącznik, zabezpieczenie oraz przekładniki napięciowe (opcjonalnie również prądowe),
  • pola odgromnikowe – służące do ochrony przed skutkami wyładowań atmosferycznych.

W zależności od potrzeb pola można łączyć w wiele różnych kombinacji.

Rodzaje rozdzielnic SN i przykłady

Firma ZPUE oferuje szeroki zakres bezpiecznych, niezawodnych i zoptymalizowanych rozdzielnic. Rozdzielnice średniego napięcia ZPUE mogą służyć do rozdziału pierwotnego i wtórnego energii elektrycznej, wykonuje się je w różnej izolacji, konstrukcji itd.

Rozdział energii

Rozdzielnice średniego napięcia można podzielić ze względu na rozdział energii:

  • pierwotny rozdział energii,
  • wtórny rozdział energii.

siec sredniego napiecia

Rozdzielnice pierwotnego rozdziału energii są zasilane z systemu elektroenergetycznego – za transformatorem WN/SN w stacjach GPZ. Swoje zastosowanie znajdują w stacjach rozdzielczych wytwarzających, przesyłających i użytkujących energię elektryczną. Przykłady takich rozdzielnic: RELF, RELF 2S, RXD.

Rozdzielnice wtórnego rozdziału energii są zasilane z rozdzielnic pierwotnego rozdziału – z GPZ, pracują w sieciach dystrybucyjnych. Ich przykłady to: TPM, Rotoblok, Rotoblok SF, Rotoblok VCB.

Rodzaj użytej izolacji

Wyróżniamy następujące rodzaje izolacji rozdzielnic SN:

  • powietrzna, AIS (Air Insulated Switchgear),
  • gazowa, GIS (Gas Insulated Switchgear).

Rozdzielnice w izolacji powietrznej to takie, w których powietrze atmosferyczne pełni rolę izolacji pomiędzy elementami czynnymi będącymi pod napięciem.

Rozdzielnice w izolacji gazowej to takie, w których izolacja zapewniona jest za pomocą gazu izolacyjnego innego niż powietrze atmosferyczne.

Najczęściej stosowanym gazem w rozdzielnicach w izolacji gazowej jest gaz SF6 (heksafluorek siarki). Bardzo dobre właściwości izolacyjne heksafluorku siarki w porównaniu z powietrzem sprawiają, że zastosowanie go może zmniejszyć dwukrotnie powierzchnię zajmowaną przez rozdzielnicę.

Konstrukcja

Biorąc pod uwagę konstrukcję rozdzielnice SN dzielimy na:

  • modułowe,
  • kompaktowe.

W rozdzielnicach modułowych każde pole funkcyjne (zasilanie, sprzęgło, pomiar itd.) znajduje się w odrębnej obudowie. Obudowy te są ze sobą zestawiane tworząc ciąg zwany właśnie rozdzielnicą. Przykłady takich rozdzielnic to: RELF, RELF 2S, RXD, Grupa Rotoblok, TPM (wykonanie rozbudowywalne).

Rozdzielnica kompaktowa to zazwyczaj rozdzielnica gazowa. Tu wszystkie pola funkcyjne oraz wszystkie aparaty tych pól zamknięte są w jednej obudowie. Najczęściej obudową wszystkich łączników rozdzielnicy jest hermetyczny zbiornik wypełniony gazem izolacyjnym. Są to zwykle rozdzielnice pierścieniowe – RMU (Ring Main Unit). Przykład: TPM.

System szyn zbiorczych

Według tej kategorii wyróżniamy następujące rozdzielnice:

  • jednosystemowe,
  • dwusystemowe.

Jednosystemowa rozdzielnica SN posiada pojedynczy system szyn zbiorczych. Przykłady rozdzielnic: RELF, RXD, Grupa Rotoblok, TPM.

Natomiast rozdzielnica dwusystemowa występuje z podwójnym systemem szyn zbiorczych. W ZPUE ten warunek spełnia rozdzielnica średniego napięcia RELF 2S.

Cechy wyróżniające rozdzielnice ZPUE

Cechy wspólne wszystkich naszych rozdzielnic SN:

  • wysokie bezpieczeństwo obsługi,
  • wysokie parametry techniczne,
  • możliwość pracy we wszystkich układach sieci SN,
  • elastyczność, możliwość wyposażenia w szeroką gamę aparatury,
  • modułowa konstrukcja pozwalająca w prosty sposób rozbudowywać istniejące i projektować nowe zestawy,
  • długi okres eksploatacji zgodność z normami IEC.

W trosce o bezpieczeństwo obsługi i możliwość długoletniej, bezawaryjnej pracy rozdzielnice SN wyposażone są standardowo w system blokad oraz w środki ochrony przeciwporażeniowej. Trwałość naszych rozdzielnic zapewni solidna obudowa metalowa wykonane zgodnie z wymaganiami normy PN EN 62271-200, których przewidywany czas eksploatacji w normalnych warunkach pracy, wewnątrz pomieszczeń wynosi co najmniej 30 lat. Bezpieczeństwo naszych produktów potwierdzają wykonane badania typu, przeprowadzone w niezależnych akredytowanych jednostkach badawczych.

Warto podkreślić, że firma ZPUE S.A dostarcza kompleksowe rozwiązania, od zaprojektowania rozdzielnicy po wykonanie. Każda dostarczona rozdzielnica jest odpowiednio dopasowana do potrzeb klienta. Oczywiście, tym się wyróżniamy na rynku. Wszystkie rozdzielnice produkcji ZPUE S.A. dzięki przemyślanym rozwiązaniom przystosowane są do współpracy ze wszystkimi dostępnymi systemami SCADA.

Dodatkowe informacje